Een perfectionist die minder perfectionistisch wil zijn, kan dat?
Ik weet het niet. Er zijn natuurlijk mensen die trots zijn dat ze perfect werk afleveren, die perfect zien als “van een hoge kwaliteit”. Die hebben misschien niet zoveel last van hun perfectionisme.
Veel anderen hebben er wel last van. En krijgen een burn-out door hun harde werken. Of ze komen tot niets, omdat ze uitstellen. Hoe voorkom je dat?
Perfectionisme ontstaat door het gevoel dat je het “niet goed genoeg doet, niet goed genoeg bent”. En dat is een heftig gevoel hoor, “het niet goed genoeg doen, niet goed genoeg zijn”. Je kunt het aanvullen met “niet goed genoeg weten, niet goed genoeg kennen, niet nauwkeurig genoeg, niet deugdzaam genoeg, niet leuk genoeg, kortom: niet genoeg”.
Ben jij een perfectionist/ perfectioniste? Dan herken je vast deze zelfspraak, in je eigen hoofd, die je leven niet leuker maakt. Maar dat loslaten, dat vraagt heel wat van je.
Wat doet een perfectionist met chaos?
Stel nu dat je als perfectioniste in een huis woont waar allerlei spullen rondzwerven. Je ervaart chaos. Je kasten puilen uit en je bureaublad is bijna niet te zien.
Je wilt zó graag dat het netjes is, maar dan begint het. Een perfectioniste wordt boos, boos op zichzelf en boos op de omgeving. Die boosheid kan een grondgevoel in het leven van een perfectioniste zijn. Je wilt het zo graag netjes hebben, je wil zo graag dat het goed georganiseerd is, want dat betekent dan meteen ook dat jij goed bent. “Maar waarom lukt het je dan niet? Dat is toch stom, dat kan toch iedereen”
Je diepste angst is namelijk dat je “slecht” bent, niet OK. En zo geef je jezelf de boodschap dat je pas OK bent als je doet wat “juist” is.
Maar wat moet je dan doen? Waar moet je beginnen?
Jij, als perfectioniste, kan nu twee wegen inslaan. Astrid Davidzon spreekt in haar boek “P.R.I.M.A. is perfect” over twee soorten perfectionisten: de ploeterende perfectioniste en de aarzelende. Ik ben benieuwd of je er ééntje herkent.
De ploeterende perfectioniste bedenkt een ingewikkeld en slim plan van aanpak, werkt hier vreselijk aan hard, doet er elke dag een schepje bovenop, want het beoogde resultaat van het opgeruimde huis is nog niet behaald. Zij kan moeilijk stoppen en helaas geldt dat natuurlijk niet alleen voor het opruimen van haar huis. Zij loopt dan ook grote kans om teveel van zichzelf te vragen en op een gegeven moment gedesillusioneerd en uitgeput te raken. En dan, zij vraagt geen hulp, geeft zij het op.
De aarzelende perfectioniste zit lange tijd te dubben wat nu toch de perfecte indeling van het huis zal zijn. Hoe de kasten het beste kunnen worden ingedeeld. Trouwens welke kast zou ze eigenlijk moeten hebben? Na veel oriëntatierondes op het internet over de verschillende opbergsystemen en een aantal bezoeken aan Ikea weet ze het nog steeds niet. Wat ze in haar hoofd heeft is gewoon niet op de markt, dus ze wacht nog even tot ze de ideale oplossing heeft gevonden.
Burn-out of uitstelgedrag
Waar de ploeterende perfectioniste dus grote kans heeft op een burnout, heeft een aarzelende perfectioniste erg veel last van haar uitstelgedrag.
In beide gevallen wordt het huis niet opgeruimder en wordt de chaos alleen maar groter.
Hoe fijn zou het zijn als ze wel in beweging komt, het perfectionisme iets kan worden los gelaten. Misschien is deze slogan iets om boven je bed, bij de voordeur, op je computer te hangen: “Goed genoeg is het nieuwe perfect”.
Want dit gun ik je, dit heb ik bij mijn eerdere klanten gezien: “Dat het wel te doen is, dat het ook jou zal gaan lukken een opgeruimder huis te krijgen” En als herstellende perfectioniste vind ik dat ik erover mee mag praten.
Wil je hier ook persoonlijk mee aan de slag?
Kom dan 19 maart in Nijmegen naar de workshop “Laat je perfectionisme los en krijg weer grip op je tijd”. Je leert er op een creatieve en informatieve manier meer over perfectionisme en hoe je weer tijd en energie zult krijgen.
Hier lees je er meer over.
Deze column is geschreven door Marjolijn Ankum van Opgeruimd op Orde