Ik ben fanatiek aan het schoonmaken, stofzuigen en toch nog maar even een dweil over die vloer ook. En ook nog even… eigenlijk moet ik de boekhouding doen. Maar ik vind het een vervelend klusje. Herkenbaar?
Dat je iets totaal onbelangrijks echt dringend moet doen terwijl je eigenlijk iets veel belangrijkers zou moeten doen? In Hawaï noemen ze het ‘napa’ en in Schotland zeggen ze ‘maffling’. Uitstellen of procrastinatie, elke taal heeft er een woord voor en iedereen heeft er wel eens last van.
En wie kent dat niet, dat je iets uitgesteld had en dat het dan opeens niet meer hoeft. Lange neus naar al die mensen die het wel al hadden gedaan. Uitstellen lóónt soms ook en dat de mens dat goed kan is eigenlijk helemaal niet gek. Het is een overlevingsmechanisme.
Om uit te kunnen stellen moet je namelijk kunnen nadenken en een soort van plannen kunnen maken. Heel handig wanneer je je eten wilt vangen. Hoewel dieren ook uitstelgedrag kunnen vertonen, en dan voornamelijk roofdieren, zijn van alle soorten, wij mensen het best in uitstellen. Alleen is ‘zorgen voor een stuk vlees om te eten’ vervangen door onduidelijke lange termijn projecten met onduidelijke uitkomsten.
Uitstellen kan je leven verwoesten
Je kunt last hebben van uitstelgedrag. Van een beetje grappige last, zeg maar dingen die achteraf een goed verhaal opleveren tot het verpesten van je leven. Zo zag ik gisteren op tv een man die diep ongelukkig was omdat hij maar niet aan zijn levensdroom toekwam: emigreren naar Canada. Hij had het uitgesteld. Het verschil met dit soort ongelukkig makend uitstel gedrag en ‘gewoon’ uitstelgedrag is vaak dat er in het eerste geval geen deadline is. Tot het te laat is.
Strategie 1: Creëer een deadline
Een heel grappige TED-talk van Tim Urban legt uit hoe dit werkt: Iedereen heeft een ‘rationele beslissingsnemer’ die bekijkt wat op dit moment de meeste waarde toevoegt aan je leven. Daarbij speelt korte-termijn-behoeftebevrediging maar ook lange-termijn-consequenties een rol. Als het goed is zijn die dingen in balans.
Echter, de notoire uitsteller heeft last van het ‘instant bevredigings-aapje’ die alleen maar NU leeft. Gelukkig is daar het paniek-monster waar het aapje bang voor is zodra er een deadline dichtbij komt die je leven dreigt te verwoesten en komt alles toch nog goed. Zolang er een deadline is dus…
Eén manier om uitstelgedrag te helpen voorkomen is zorgen dat er een deadline komt. Of die nu kunstmatig is of niet. Beloof dingen aan anderen of maak een afspraak met iemand, maak er een wedstrijd van of ga desnoods een weddenschap aan. Allemaal prima manieren om een deadline te creëren. Zolang er consequenties zijn die je voelt. Wanneer je afspraken met jezelf maakt die je vervolgens niet nakomt is de consequentie overigens dat je jezelf niet zo serieus neemt, net als een vriend die zijn afspraken nooit nakomt, waardoor je jezelf als onbetrouwbaar gaat zien en dus niet meer serieus neemt. Niet doen dus.
Strategie 2: voorkom afleiding
Uit onderzoek blijkt dat hoe minder je afgeleid wordt hoe groter de kans op succes. Daarom werkt een opgeruimde omgeving die zo gestructureerd is dat je direct aan het werk kunt. Ook is thuis werken daarom lastiger dan op kantoor of buiten de deur. Dit zijn dus strategieën die je kunt toepassen. Je kunt je omgeving aanpassen, maar ook je tools. Zorg dat je niet afgeleid wordt door telefoons en andere apparaten. Zet het geluid uit en je antwoordapparaat aan. Hang een briefje op je deur met niet storen tot 13 uur of spreekuur elk heel uur.
Strategie 3 : werk met beloning en maak er een wedstrijd van
Wanneer je daar stress van krijgt bouw dan vaste momenten in om wel te mogen kijken. Rek de tijd op tussen de momenten waarop je mag kijken en je hebt er een competitie-element aan toegevoegd. Je kunt ook andere manieren verzinnen waarop je een competitie-element creëert zoals een weddenschap of wie het snelst, de meeste, het beste…..en vul maar in.
Lijstjes maken en afkuisen is trouwens ook een combinatie van belonen en competitie. Het simpel zetten van een kruisje vervult de beloningsbehoefte, maar je mag ook stickers plakken of met grotere beloningen werken als kopje koffie verdient, pauze verdient etc.
Strategie 4: weet wát je moet doen
Vaak schrijven we onduidelijke dingen op ons lijstje die we niet echt kunnen doen. Zoals feestje of kapper. De kapper béllen kun je wel doen, of googelen welke kapper je wilt, of die vriendin vragen welke kapper zij heeft. Kortom, hoe concreter je het maakt wát je precies gaat doen, maakt het makkelijker om dat ook te gaan doen.
Strategie 5: Weet waarom je iets doet
Dit is je motivatie. Wat wil je bereiken, hoe ziet mijn leven eruit als dit gedaan is, wat veranderd er voor me? Hoe duidelijker je dit voor ogen hebt, hoe gemotiveerder je wordt. Als dit niet iets is wat echt belangrijk is of waar je nou echt blij van wordt , misschien beslis je dan gewoon dat je het misschien (n)ooit gaat doen? Wel zo duidelijk.